Σε κοντινή απόσταση από τον Τύμβο των Σαλαμινομάχων, σχεδόν 2 χλμ. προς τα βορειοδυτικά, απλώνεται η πόλη των Αμπελακίων, πρωτεύουσα του νησιού κατά τους κλασικούς χρόνους, με μεγάλη οικονομική άνθιση, όπως αποδεικνύεται από τον πλούτο των ευρημάτων του νεκροταφείου της. Από τον μεγάλο αριθμό επιτύμβιων στηλών από πεντελικό μάρμαρο ξεχωρίζει μία στην οποία παριστάνεται νεαρός ηθοποιός κρατώντας θεατρική μάσκα. Πρόκειται για σπάνια απεικόνιση, που προδίδει φειδιακό εργαστήριο. Σήμερα βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά. Η ανασκαφική έρευνα της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων εντόπισε τμήμα του τείχους της αρχαίας πόλης και κατάλοιπα αυτής, συμπεριλαμβανομένου και του αρχαίου λιμανιού, στον όρμο του οποίου εκτυλίχθηκε η Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Η αρχαία με την παλιά και τη σύγχρονη πόλη συνυπάρχουν αρμονικά, εικονογραφώντας την ιστορική συνέχεια του τόπου. Η περιήγηση στα στενά πλακόστρωτα της Παλαιάς Αγοράς της πόλης αποτελεί μοναδική εμπειρία. Ανάμεσα στα αρχοντικά των αρχών του περασμένου αιώνα ιδιαίτερη θέση κατέχει η οικία των Καλογιανναίων. Στο κατώφλι της εντοπίστηκε το 1898, και παραδόθηκε στον Στέφανο Δραγούμη από τους ιδιοκτήτες, μαρμάρινη πλάκα από τον τάφο των Κορινθίων Σαλαμινομάχων με ελεγειακό επίγραμμα του ποιητή Σιμωνίδη. Στην περιήγηση εντάσσονται χαρακτηριστικά δείγματα της νεότερης αρχιτεκτονικής του Αργοσαρωνικού, χαμηλές και δίπατες οικίες αθηναϊκού τύπου (μακρόστενες κατασκευές σε σχήμα γάμα με κοινό αύλειο χώρο) και χριστιανικοί ναοί με ενσωματωμένο αρχαίο οικοδομικό υλικό (Εισόδια της Θεοτόκου, Άγιος Πέτρος, Άγιος Ιωάννης).

Πηγή προέλευσης φωτογραφικού υλικού: archaiologia.gr